Ինչպես արդեն նկատել եմ Վանոյի շատ հոդվածներում ՝ միտքը կարող է փոխվել մի քանի անգամ։ Այստեղ նույնպես այդպես էր։ Բուն միտքը իհարկե հայ ժողովուրդն էր։ Հայերի բնավորությունը, վարքերն ու բարքեը, մտածողությունը։ Հոդվածքի ամենասկզբում խոսվում է հայերի մի դաժան ձևի մտածելակերպի մասին։ Ինչպես ասում է. «դեռ Տիգրան Մեծի ժամանակներից» սովոր է հայը պատերազմ չանվանել տվյալ երևույթը, մինչև որ ժողովորդի ամբողջ կեսին չվտարեն, չաքսորեն, չբնաջնջեն, տասնյակ հազար ընտանիքներ չմեռնեն, կանանց չբռնաբարեն, իսկ երեխաներին սպանեն։ Մինչ հողերը մինչեւ վերջ չկորցնեն և… և վերջնական տառապելով մահանան։ Հայերի համար միայն դա է պատերազմը, մինչդեռ այլ երկրներում այս հասկացությանը ուրիշ ձև են մոտենում։ Հայեր, մի ազգ՝ ով գիտի անգիր «Ավարայրի ճակատամարտը» մանրամասներով, բայց չգիտես ինչու իրենց անգամ չի էլ հետաքրքրում այդպես իմանալ Արցախյան պատերազմը և տեղն եկած ժամանակ դատարկաբանությամբ չլցնել մյունսերի գլուխը։ Հայեր, մի ազգ, որ չգիտես ինչու օգնություն երբեք չի խնդրում և կարծես չունի էլ օգնություն։ Եկեք հիշենք, որ ղարաբաղյան պատերազմի չորս տարիներին Սփյուռքից (մոտիկ ու հեռու) այդ պատերազմին մասնակցեցին 50 հոգուց ոչ ավել կամավորական։ Այո, Սփյուռքից։ Պատկերացնում ե՞ք։ Մինչ դեռ, երբ այլ երկրներում է լինում պատերազմ, ամեն ազգից, երկրից կամավորական հազարավոր ջոկատներ են հավաքվում և տարվում։ Եվ ինչքա՜ն այդպիսի ջոկատների մեջ են եղել մերոնք՝ մեր հայերը, որոնցից կեսն անգամ տուն չի վերադարձել։ Եվ հետո՞, հետո ի՞նչ։ Հետո այն, որ նորից կարելի է նշել այդ խայտառակ փաստը` 50 հոգի Սփյուռքից։ Դե, ինչ ասես, հայ ազգն է սա։ Եվ վերջապես հայերն այն ազգն են, որ… որ նրանց, ինչպես մյուսներին պետք չէ գիտե՞ք ինքնահաստատման համար պատերազմի մասնակցել։ Հայերը իրական պատերազմ տեսած ազգ են։ Էլ ի՞նչ ասենք։
Ելենա Միսակյան 